Sandomierz – osada powstała około X wieku nad Wisłą, to jedno z najstarszych i najważniejszych ośrodków miejskich w Polsce. Pierwotne miejsce grodu powstało na tzw. Wzgórzu Staromiejskim, przy obecnym kościele Św. Jakuba. W roku 1138 na mocy testamentu Bolesława Krzywoustego Sandomierz otrzymuje tytuł stolicy jednego z księstw dzielnicowych. Po najeździe tatarskim w XIII wieku postanowiono przenieść miasto na bardziej niedostępne tereny, czyli ziemie dzisiejszego Starego Miasta. Po tym książę Leszek czarny nadaje prawa miejskie. Miasto dzięki usytuowaniu na szlaku handlowym  w XIV, XV i XVI wieku prężnie się rozwija. Dopiero potop szwedzki  przyczynia się do upadku gospodarczego miasta.

                     Na terenie Sandomierza można spotkać wiele zabytków historycznych, przejść podziemną trasą pod rynkiem i przyległymi kamienicami czy podziwiać ze skarpy wiślanej rozległą panoramę Niziny Sandomierskiej. Nie na darmo ze względu na położenie na siedmiu wzgórzach nazywany był "Małym Rzymem”.

Do najważniejszych zabytków należą:

• Ratusz - zbudowany w XIV w., rozbudowany w XVI w. (attyka), jeden z najpiękniejszych ratuszy renesansowych w Polsce,
• Zamek - wzniesiony w XIV w., na miejscu dawnego grodu, później przebudowany w którym obecnie mieści się Muzeum Okręgowe. Po zamku pozostało jedynie zachodnie skrzydło po wysadzeniu warowni przez wycofujących się Szwedów.
• Spichlerz zbudowany w XVII w., przebudowany w XIX w., - jedyny zachowany spichlerz sandomierski, leżący u stóp zamku.
• Collegium Gostomianum – późnorenesansowe, jedno z najstarszych w Polsce szkół średnich, wzniesione na początku XVII w.
• Katedra - wzniesiona w XIV w., gotycka, zachowała pierwotny układ przestrzenny i bogatą dekorację rzeźbiarską we wnętrzu. Posiada wyposażenie wewnętrzne z XV - XVII wieku.
• Pałac Biskupi: wzniesiony w latach 1861-64 z materiałów pochodzących z rozbiórki kościołów Marii Magdaleny i św. Piotra.
• Dzwonnica: Przy ul. Katedralnej stoi dzwonnica barokowa z XVIII w. z okazałym kamiennym portalem.
• Dom Długosza zbudowany w 1476 r. z fundacji słynnego historyka - jeden z najlepiej zachowanych gotyckich domów mieszkalnych. Wewnątrz mieści bogate zbiory Muzeum Diecezjalnego.
• Kamienice mieszczańskie wokół Rynku Starego Miasta wznoszone od XV w. zachowały w swoich murach wiele cennych detali architektonicznych, świadczących o bogatej przeszłości historycznej tych budynków.
• Liczne kościoły: Św. Michała z XVII wieku, Św. Józefa z tego samego okresu, Św. Ducha z XIV wieku, Św. Pawła z XV wieku.

                 Ponadto kolejną atrakcję stanowi podziemna trasa turystyczna licząca długość 470 metrów. W najgłębszym miejscu schodzimy na poziom 12 metrów poniżej rynku. Trasa powstała przez połączenie dawnych piwnic i podziemnych składów kupieckich. Opodal miasta, na wschód wzdłuż linii Wisły znajduje się rezerwat przyrody „Góry Pieprzowe”. Odsłaniają one bardzo stare skały kambryjskie, liczące 500 milionów lat. Jest to jedyne tego typu odsłonięcie w Europie. Na odcinku około 1 km w stromej, wysokiej miejscami na 60 m krawędzi doliny Wisły ciągną się wychodnie iłołupków kambryjskich, przecinane siecią spękań i uskoków. Całość pokrywa warstwa lessu opadająca do linii brzegowej Wisły i jej starorzecza. Warto również na terenie miasta przejść przez lessowy Wąwóz Królowej Jadwigi, znajdujący się w południowo zachodniej części miasta. Początek wąwozu znajduje się w pobliżu kościoła św. Pawła. Wąwóz ma długość ok. 500 m. Jego strome zbocza, miejscami osiągające nawet 10 m wysokości, porośnięte są bujną roślinnością. Wąwóz jest objęty ochroną, znajduje się tu 12 pomników przyrody ożywionej.